Yılda 25.000 yabancı akademisyenin doktora yaptığı Almanya, her yıl bu konuda yurtdışından daha fazla talep almaya başlamıştır.

Almanya’da doktora yapabilmek için ilk gereken şart, yüksek lisans eğitiminizi iyi bir notla tamamlamış olmanızdır. Bunun dışında yine çok iyi İngilizce bilgisine sahip olmanız size büyük avantaj sağlar.

İlk olarak belirtmek istediğimiz husus, eğer doktora için danışmanlık hizmeti veren kurumlara başvuru yapıyorsanız, yanlış bir yoldasınız demektir. İkinci bir şahıs sizin adınıza doktora başvurusu yapamaz. Eğer doktora için başvurularınızı destek almadan yapamayacağınıza inanıyorsanız, zaten doktora yapmaya gerekli donanıma sahip değilsinizdir. Bu aşamada en kısa yoldan doktora planlarınızı ertelemenizi öneririz.

Almanya’da iki tip doktora sistemi bulunmaktadır, bunlar:

1. Individuell (Bireysel)
2.  Strukturiert (Yapılandırılmış)

Bireysel (Individuell) Doktora

Bireysel doktora başvurusu için ilk olarak iş ilanı gibi sitelerden veya doğrudan başvuruda bulunacağınız fakülte sitelerinden doktora ilanlarını takip etmenizdir. İlanı bulduktan sonra özenli bir başvuru dosyası hazırlayarak (İngilizce de olabilir), ilanı veren profesöre ileterek başvurunuzu yapıyorsunuz. Belgeleriniz incelendikten sonra olumlu bir izlenim oluşursa, profesör sizi telefon veya Skype üzerinden arayarak bölüm ve çalışma hakkında size bazı sorular sorar. Eğer her şey olumlu sonuçlanırsa, size bir belge verilir ve bu belge ile üniversitenin uluslararası ofisine başvurmanız gerekir.

Bu tip doktora eğitimi genellikle 3-5 yıl arasında sürmektedir.

Yapılandırılmış (Strukturiert) Doktora

Yapılandırılmış doktora programı, uluslararası dildeki anlamıyla PhD sistemi olarak adlandırılmaktadır. Eğitim süresi 3-4 yıl arasında değişmektedir. Şu anda Almanya genelinde yaklaşık 700 farklı alanda bu sistemle doktora eğitimi verilmektedir. Bu yapıdaki doktora başvurularını araştırmak için genel bir site maalesef yoktur. DAAD’in sitesinde bu tip ilanlar bulunabilir, bulunsa da güncel ilan bulmanız pek mümkün olmayabilir. Bu nedenle, direkt olarak üniversitelerin sitelerini araştırmanız gerekmektedir. Başvuru yaparken özellikle lisans ve yüksek lisans transkriptleriniz dışında, tezinizi veya yaptığınız çalışmaları da başvurduğunuz fakülteye göndermeniz gerekmektedir (İngilizce veya Almanca olarak).

Bireysel doktora bölümlerine göre, Yapılandırılmış doktora bölümlerinden kabul alma şansınız daha düşüktür.

Individuell doktora başvurusu için aşağıdaki üç site üzerinden arama yapabilirsiniz:

• www.daad.de/research-explorer
• www.phdgermany.de
• www.hochschulkompass.de

Ayrıca doktora eğitimini üniversiteler dışında birçok araştırma merkezinde de yapabilirsiniz. Bu tür araştırma merkezlerinin listesine ise aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

http://www.research-in-germany.org/en/research-areas-a-z.html

Doktora eğitimine kabul aldıktan sonra birçok kuruma burs başvurusu da yapabilirsiniz. Burs imkanları hakkındaki bilgileri detaylı inceleyebilmek için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz.

Almanya´ da Burs

Doktora başvuruları için Almanca veya İngilizce için belli bir seviyeye ait sertifika kuralı kesin olmamakla birlikte, her üniversitenin kendi kuralları bulunmaktadır. Almanya’da hem İngilizce hem de Almanca dillerinde doktora yapma imkanınız vardır.

Ayrıca Almanya’da doktora programlarında “Fast-Track” adı verilen bir sistem daha bulunmaktadır. Bu sistem çok fazla üniversite tarafından uygulanmamaktadır. Sadece lisans mezunu bazı öğrenciler istisnai durumlarda direkt olarak doktora programına kabul edilebilmektedir. Ancak yurt dışında lisans eğitimi almış öğrencilerin bu tür doktora programlarına kabul edilme şansı çok düşüktür. Genellikle fakülteler, lisans eğitiminde çok iyi notlara sahip öğrencileri, birkaç master dersine girmeleri şartıyla direkt olarak doktora eğitimine alabilmektedirler.

Ayrıca birçok Alman üniversitesi, Türkiye’deki partner üniversiteleriyle ortak doktora programları sunmaktadır. Bu programlar dahilinde belirli bir süre Türkiye’de ve belirli bir süre Almanya’da doktora yaparak Alman üniversitesinden de doktora unvanı alabilirsiniz. Bunun için, yüksek lisans yaptığınız Türk üniversitesinden araştırma yapabilir ve kendi üniversitenizden Almanya’daki partner üniversiteler için bilgi alabilirsiniz.

Finansal konulara gelince, Almanya’daki doktora eğitimi için herhangi bir ücret ödemezsiniz. Ayrıca anlaşma gereği doktora yaparken de üniversiteden maaş alabilirsiniz. Bunun dışında yukarıda bahsedildiği gibi burs başvurularını da yapabilirsiniz.

Son yıllarda açılan ve “Graduiertenkollegs” olarak adlandırılan doktora programlarına da başvuru yapabilirsiniz. Bu tür doktora programları her üniversite tarafından desteklenmemektedir ve bilhassa TU9 üniversiteleri tarafından eleştirilen bir doktora programıdır. Graduiertenkolleg, Deutsche Forschungsgemeinschaft (Alman Araştırma Vakfı) tarafından finansal olarak desteklenmektedir. Ancak bu programda yapılan doktoralar tüm ülkelerde denk kabul edilmeyebilir. Bu nedenle başvuru yapmadan önce akreditasyon için mutlaka ön bir araştırma yapmanız gerekmektedir. Bu tür doktora programlarını aşağıdaki linkten bulabilirsiniz:

http://www.dfg.de/foerderung/programme/listen/index.jsp?id=GRK

Almanya’da doktora eğitimi ile ilgili sorularınızı forum sayfamıza yöneltebilirsiniz:

http://community.deutschstudent.com/